MARUL YETİŞTİRİCİLİĞİ

Marul tek yıllık serin iklim sebzesidir. Yetişme süresi 2-3 ay gibi kısa süreli olan salata ve marul tiplerinde açıkta ve örtü altında değişik mevsimlere uygun olarak ıslah edilmiş çeşitlerle arka arkaya yılın 12 ayı üretim yapmak mümkün olmuştur.

İKLİM İSTEKLERİ Salata ve marullar soğuğa kısmen dayanıklı, nemli hava koşullarına gereksinim duyan serin, ılık iklim sebzesidir. Yazları serin geçen bölgelerde yaz yetiştiriciliği de mümkündür. Bu bakımdan yaz aylarında 1000-1500 m. olan yayla kesiminde yazlık çeşitlerin yetiştirilmesi mümkündür. Salata ve marul gruplarının sıcağa karşı duyarlılıkları farklılık gösterir. Sıcağa karşı kıvırcık baş salatalar çok hassas oldukları halde, yağlı baş salatalar orta derecede hassas, yaprak salatalar daha az hassastır. İyi bir baş oluşumu için düşük sıcaklıkta yavaş büyüme idealdir. Salata ve marul yetiştiriciliğinde en uygun sıcaklık derecesi 15,5 ºC ile 18,3 ºC arası ise de 18 ºC’nin üzerindeki sıcaklıklarda vegetatif devreden generatif devreye geçiş başlar. Marullar donlara karşı da oldukça dayanıklıdırlar. Açıkta yapılan yetiştiricilikte bitkiler -4 -5 ºC’lik düşük sıcaklıklara fazla bir zarar görmeden dayanabilmektedirler.

TOPRAK İSTEKLERİ Marulun en iyi yetiştiği toprak tipleri, kumlu tın ve killi tın arasında kalan topraklardır. Yüzeysel köklü olduğu için toprağın 20-30 cm lik üst kısmının yeterli besin maddesi içermesi gerekir. Toprak besin maddeleri ve organik maddece zengin olmalı, su tutma kapasitesi yerinde olmalıdır. pH: 6.0-7.0 arasında olmalı, 6.0 ‘nın altında olduğu durumlarda toprağa kireç ilavesi yapılmalıdır. Münavebede maruldan sonra marul getirilmemelidir. Marulla münavebede iyi sonuç veren bitkiler domates, kabakgiller, mısır, ıspanak, kırmızı pancar ve havuçtur.

GÜBRELEME Toprakta yeterli organik madde yoksa dönüme 4-5 ton yanmış çiftlik gübresi verilir. Toprağa çiftlik gübresi verilmesi durumunda mevcut besin maddeleri dikkate alınarak gübreleme programı hazırlanmalıdır. Çiftlik gübresi verilmediği durumlarda dekara 10-20 kg N, 10-12 kg P2O5 ve 18-20 kg K2O verilmesi yeterli olmaktadır. En uygun gübreleme toprak analizine göre yapılacak gübrelemedir. Fosforlu ve potaslı gübreler fide dikiminden önce, azotun yarısı fide dikimi esnasında diğer yarısı gelişme döneminde sulamalardan önce verilmelidir.

YETİŞTİRME TEKNİĞİ Fide ile yetiştirme ve doğrudan tohumdan yetiştirme tekniği olmasına rağmen fide ile yetiştirme tekniği daha fazla uygulanmaktadır. Fide ile yetiştiricilikte; seralarda, alçak veya yüksek tünellerde, mevsimine göre ılık veya soğuk yastıklarda fideler yetiştirilir. Mevsim sıcaklığına bağlı olarak 6-8 hafta arasında dikim büyüklüğüne gelirler. Fide dikilecek toprak derince sürülür, birkaç gün havalandırılır ve Disk-Harrow ve tırmık çekilerek düzlenir. Masura usulü yetiştiricilikte lister veya domuz burnu kullanarak sıra arası 40- 80 cm olacak şekilde masuralar ayarlanır. Sıra üzeri 15-25 cm olacak şekilde dikim yapılır. Düze dikilmeleri durumunda yine aynı mesafelerle 120-130 cm genişliğinde şeritler halinde, her şeritte 3-4 bitki sırası bulunacak şekilde dikim yapılır. Fidelerin dikiminde derin dikimden kaçınılmalıdır. Büyüme ucu toprak dışında kalmalıdır.

ÇAPALAMA Birinci çapa fide dikiminden yaklaşık 15 gün sonra fideler 2-3 yaprak oluşturduktan sonra yüzeysel olarak yapılır. İkinci çapa bitkiler 8-10 yapraklı olunca yapılır. Bu çapalama daha derin yapılır ve toprak iyice gevşetilir. SULAMA Marullar fazla miktarda su tüketirler, çimlenmeden itibaren hasat edilinceye kadar bol su isterler. Suya en fazla ihtiyaç duyulan dönem normal hasat iriliğini aldıkları tarihten 15 gün önce başlar ve hasada kadar devam eder. İklim şartları ve toprak özelliği dikkate alınarak toprağın devamlı nemli tutulmasına dikkat edilmelidir. Marullarda en çok başvurulan sulama yöntemleri masura ve damla usulü sistemlerdir.

HASTALIK VE ZARARLILARLA MÜCADELE Marulda en sık rastlanılan hastalıklar mildiyö, antraknoz, sklerotinya dır. Bunlardan başka ayrıca külleme, dip çürüklüğü ve gri çürüklük gibi fungal kökenli hastalıklarda zarar vermektedir. En sık görülen virüs hastalıkları marul mozaik virüsü (LMV) ve iri damar virüsü (big vein virus) dür. Dayanıklı yada bağışık çeşitler kullanılmalıdır. Başlıca zararlılar; salyangozlar, mısır koçan kurdu, afitler, kırmızı örümcekler ve nematodlardır. Bu zararlılarla mücadelede kimyasal yollara başvurmadan önce kültürel tedbirler uygulanmalı ve kimyasal mücadele son çare olarak düşünülmelidir. Sağlıklı büyüme için Mücadele Kuruluşlarının önerdiği şekilde ilaçlamaya özen gösterilmelidir.

HASAT Hasat olgunluğuna gelmiş başlar bıçak ile kök boğazı kısmından kesilerek yapılır. Hasat sırasında yapraklar toprak ile bulaştırılmamalıdır. Aksi halde yıkama gerekecek ve işçilik artacaktır. Kesimden sonra marulların hastalıklı, yaşlı ve bir miktar sararmış olan dış yaprakları atılır ve koçan en dış yaprak hizasından düzgünce kesilmelidir. Bu şekilde hasat edilen marullar başlar aşağıya gelecek şekilde ambalaj kaplarına tek sıra halinde yerleştirilir. Standart çeşitlerde bitkilerin hepsi aynı anda hasada gelmezler. Bu sebeple özellikle yerli çeşitlerde hasat birkaç seferde yapılır. Ancak ıslah edilmiş çeşitlerde gelişme daha üniform olmakta ve bitkilerin büyük bir kısmı aynı anda hasat büyüklüğüne gelmektedir.

VERİM Verim adet olarak hesaplanmaktadır. Ülkemiz koşullarında dekardan 7-8 bin civarında ürün elde edilmektedir. Bunun ağırlık olarak karşılığı dekara 3-4 ton verim demektir.